SONUÇ BİLDİRGESİ / البيان الختامي

Allah’a hamd, Resûlüne, âl ve ashabına salat ve selam olsun.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Abdülhalik KARABULUT ile Irak Sünni Vakfı Divan Başkanı Sayın Prof. Dr. Saad Hamid KEMBEŞ’in himayelerinde, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Adem YERİNDE ile İmâm-ı Âzam Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Miş’ân Muhyî ALVAN Al-HAZRECÎ’nin yönetiminde, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi ve Irak İmâm-ı Azam Fakültesi işbirliğiyle 20-21 Kasım 2021/15-16 Rebiüssânî 1443 tarihlerinde çevrimiçi olarak gerçekleştirilen; “İslam’ın Işığında İnsanî Çalışmalar ve Tarihsel Değişimler” temalı I. Uluslararası İslâmî ve İnsanî Çalışmalar Sempozyumu başarılı bir şekilde tamamlanmıştır.

Sempozyumda “İslam ve Değişim” teması, Irak, Türkiye, Mısır, Cezayir, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Suriye, Libya, Kuveyt gibi 9 farklı ülkeden katılan çok sayıda bilim insanının sunduğu 40’ın üzerinde hakemli bildiriyle ele alınıp bütün yönleriyle tartışılmıştır.

Düzenleme Kurulu olarak Sempozyumun düzenlenmesi ve başarılı bir şekilde tamamlanmasında emeği geçen, başta Sayın Rektörümüz Sayın Prof. Dr. Abdulhalik KARABULUT ve Irak Sünni Vakıf Divanı Başkanı Sayın Prof. Dr. Saad Hamid KEMBEŞ olmak üzere AİÇÜ İslami İlimler Fakültesi ve Irak İmam-ı A’zam Fakültesi’sinin bütün idarî ve akademik personeline, hususen, baştan itibaren işin mutfağında yer alan sempozyum düzenleme kurulu üyelerine, Prof. Dr. Şakir Mahmut el-A’zamî ve Dr. Ahmet Hamitoğlu ve ekiplerine, değişik ülkelerden çeşitli bilimsel bildirileriyle sempozyuma katkı veren siz değerli bilim insanlarına ve katılımcılara bir kere daha teşekkür eder, saygılarımızı sunarız.

Sempozyumda sunulan bildiriler ve esnasında yapılan tartışmalar neticesinde ulaşılan başlıca sonuçlar şöyledir:

1. Toplumsal yaşamın sürekli daha iyiye doğru ilerlemesinde en etkin faktörü temsil eden Kur’an’ın talimatları her zaman mihenk taşı edinilmelidir. Zira sosyal değişimler, bir takım öncüllerin neticeleri olup hâkim öncüllere göre şekil alırlar.

2. Beşeri bilimler alanında çalışan araştırmacılar bir taraftan dinin temel ilkelerine ve sabitelerine karşı daha fazla hassasiyet göstermeleri gerekirken, diğer taraftan, fert ve toplum ihtiyaçlarına cevap verebilmek için hayattaki gelişimler ve değişimlerle yüzleşirken kontrollü gelişmeci/yenilikçi bir yaklaşım sergilemeleri önem arz etmektedir.

3. İslam, içerdiği ahkâmın hayatın sosyal, ekonomik, siyasal; bütün alanlarında uygulanabilecek bir esnekliğe sahip olması dolayısıyla her zaman ve mekânda makasıd ve kavaidiyle devamlılığını ve bekasını sağlayacak ilkelere sahip olduğunu açık kanıtlarla ispat etmiştir.

4. İslam’ın temel kaynakları Kur’an ve Sünnet’in yanı sıra uzun tarihinde inşa ettiği medeniyet birikimi, ırkçılık, mezhepçilik, kabilecilik, fırkacılık gibi etnik, dinî ve ideolojik taassuptan uzak, objektif bir yorumla değerlendirilirse, toplum hayatında yaşanan her türlü değişime ve gelişmeye cevap verecek bir kapasiteye sahip olduğu görülecektir.

5. Fert ve toplum ihtiyaçları göz önünde bulundurularak sosyal hayatta yaşanan gelişmelere paralel olarak genelde bütün beşeri bilimler, özelde ise İslam bilimleri sahasında araştırmaları özendirmek, artırmak ve geliştirmek insanî bir zorunluluktur.

6. Gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde uzmanlık alanı dini bilimler olan üniversiteler ile diğer beşeri bilimler alanında çalışan üniversiteler arasında bilgi ve kültür köprüleri kurulmalıdır. Böylece farklı eğitim öğretim kurumları arasında fikir teatisi ve bilgi ve kültür alışverişi gerçekleşmiş, rutinden ve tekrardan kaçınılmış olacaktır.

7. İnsanın sahip olduğu bilgi, davranış ve beceri kapasiteleri muhakkak insanlığın hizmeti için kullanılmalıdır. Bu, kişilik ve kimlik inşası yönünden dini bir zorunluluk olduğu kadar milletlerin ve medeniyetlerin gelişmesi için de olmazsa olmaz bir öncüldür.

8. Araştırmacılar fert ve toplumu doğrudan ilgilendiren alan araştırmalarına yönlendirilmelidir. Böylece fert ve toplumun karşı karşıya kaldığı sorunlarla engelleri aşabilme yönünde daha pratik ve sağlıklı çözümler üretilebilecektir.

9. Belli siyasî, iktisadî ve içtimaî şartların dayatmasıyla ya da toplumu temsil etmeyen istisnai şartlarda kabul edilen ve fakat insan doğası ve ihtiyaçlarıyla tam uyum içinde olan İslam hukuk sisteminin açık nasları ve sabiteleriyle çatışan hukuk normları gözden geçirilmelidir.

10. Dil/Lengüistik araştırmaları göstermiştir ki Arap dili köklü ve özgün bir dildir. Çağdaş dil teorilerince dikkate alınmayan tarihsel ya da ölü bir dil değildir. Tersine, çağdaş lengüistik araştırmalarını bir takım ilkeleriyle destekleyen canlı ve dinamik bir dildir. Bu ilkeler ışığında araştırmacılar ve dilciler, Arap dilini toplumdaki değişimleri yorumlayacak bir düzeye her zaman ve mekânda çıkarabilirler.

11. Doğudan ya da Batıdan gelen yabancı ideolojik akımlara kendilerini kaptıranlar, değişimin büyüleyici etkisinde kalarak kimlik ve kişiliklerini yitirme tehlikesiyle karşı karşıyadırlar. Şöyle ki varlık sebeplerini değişim olgusuna bağlayan ve hiçbir sabitesi bulunmayan karakterler “değişimi” düşüncelerinin merkezine alırlar. Onlara göre değişim, usul ve fürusuyla hayatın hemen her alanını kapsar. Sonuçta sabiteleri bulunmadığından bu tip insanların ne hayatlarında istikrar olur, ne de tarihi köklerden yoksun bulunan “değişim” olgusundan yaralanabilirler.

12. Sosyal hattaki değişimlerle yüzleşmek, farklı alanlardaki gelişmeleri izleyip takip etmek ve yeni durumlara sağlıklı çözümler önerebilmek için muhakkak uluslararası bilgi/iletişim ağı (internet) üzerinde şeri ve beşeri ilimler üzerinde yoğunlaşan ve bilimsel/eğitsel yeterliliğe sahip uzamanlar tarafından yönetilen özel siteler kurulmalıdır.

13. Sempozyum bildirilerinin, daha geniş yayılma alanı bulabilmesi ve kendilerinden istifadenin kolaylaştırılması için, dijital ya da kağıt baskısının yapılması önem arz etmektedir.

Son olarak;

Sempozyum Bilim Kurulu, iki fakültenin işbirliğiyle önümüzdeki yılın ikinci yarısında gerçekleştirilecek II. Uluslararası İslami ve İnsani Araştırmalar Sempozyumu’nun İslami İlimler Fakültesinin organizasyonuyla Türkiye’nin Ağrı ilinde düzenlenmesi yönünde tavsiye kararı almıştır.

Saygılarımla arz ederim

Düzenleme Kurulu

                                                                            21 Kasım 2021/16 Rebiüssânî 1443

                                                                            Bağdat/Ağrı