Üniversitemiz Recep Tayyip ERDOĞAN Kültür ve Kongre Merkezinde düzenlenen “Ahlak ve İnşâ” temalı 6. Uluslararası Ahmed-i Hânî Sempozyumumuz sona erdi.
4-5 Kasım 2022 tarihlerinde Fakültemizin organizasyonuyla altıncısı gerçekleştirilen, birçok şehirden 55 bilim insanının bildiri sunduğu sempozyum, Üniversitemiz Recep Tayyip ERDOĞAN Kültür ve Kongre Merkezi Osmanlı Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi. Sempozyuma, Rektörümüz Prof. Dr. Abdulhalik KARABULUT, Ağrı Vali Vekili Yusuf Beran VURAN, Ağrı Cumhuriyet Başsavcısı Mehdi CAN, Ağrı İl Jandarma Komutanı Tuğgeneral Hüsamettin EROL, Ağrı AK Parti İl Başkanı Halil ÖZYOLCU, İl Protokolü, akademisyen ve idari personeller ile öğrenciler katıldı.
Sempozyum açılışında konuşan Prof. Dr. Abdulhalik KARABULUT, sempozyumun ana temasını oluşturan “Ahlak ve İnşâ”nın teknolojideki gelişmelerin etkisinin her geçen gün arttığı günümüzde en önemli konular arasında yer aldığını söyledi. Prof. Dr. KARABULUT, “Günümüzde teknoloji, toplum içinde yaşam biçimimizi belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Yaşamakta olduğumuz bu dönüşümü sadece teknik açıdan değil, dini, tarihsel, siyasal, sosyolojik, kültürel, etik ve felsefi yönleriyle de ele almak büyük bir önem kazanmıştır. 20. Yüzyılın başlarında kuantum kavramıyla teknolojik gelişimde başlayan süreç, bugün yapay zekâ, robotik, 3D yazıcılar, nanoteknoloji, biyoteknoloji, arttırılmış gerçeklik, enerji depolama ve kuantum bilgisayarlar gibi ileri teknoloji aracılığıyla zihnin sınırlarını zorlayan, hatta onu aşan ve insan aklını kontrol altına alan gelişmeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilgisayar teknolojisi ve biyoteknolojinin durdurulamaz yükselişi, bizi transhümanizm konusu ile tanıştırmaktadır. Tabiri caizse ölümsüz insan oluşturma hayali. İşte bu noktada günümüzde öne çıkan bu önemli meseleye ahlaki çözümler bulmak zorundayız” diye konuştu.
Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı ve İslami İlimler Fakültesi Dekanımız Prof. Dr. Adem YERİNDE, “Yılda bir kere düzenlenmek üzere Üniversitemiz tarafından bugüne kadar beş Uluslararası Ahmed-i Hânî Sempozyumu düzenlenmiştir. 1. Uluslararası Ahmed-i Hani Sempozyumu’nda ‘Ahmed-i Hânî’nin İslâm Düşüncesine Katkıları ve Tasavvufî Yönü’, 2. Uluslararası Ahmed-i Hani Sempozyumu’nda ‘İslâm Düşüncesinde İnsan’, 3. Uluslararası Ahmed-i Hânî Sempozyumu’nda ‘Bilim ve Kültür Tarihçisi Olarak Prof. Dr. Fuat Sezgin’, 4. Uluslararası Ahmed-i Hânî Sempozyumu’nda ‘İslâm’da Sağlık ve Koruyucu Hekimlik’, 5. Uluslararası Ahmed-i Hânî Sempozyumu’nda ‘Bütün Yönleriyle Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı’ temaları, yerli ve yabancı bilim insanlarının sunduğu bilimsel bildirilerde, çeşitli yönlerden farklı bakış açılarıyla değerlendirilip tartışılmıştır. ‘Ahlâk ve İnşâ’ temalı 6. Uluslararası Ahmed-i Hânî Sempozyumumuz’da sunulacak 55 bildiri ile bilim insanlarının bu konuyu tüm yönleriyle ele alacaklarına ve çözüm önerileri sunacaklarına inanıyorum” diye konuştu.
Prof. Dr. YERİNDE, “İlmî kişiliğinin yanı sıra önemli bir şair ve mutasavvıf olan Ahmed-i Hânî, Doğu Anadolu’yu dolaşarak Arap dili ve belagatinin yanı sıra dinî ilimleri tahsil etmiş, ayrıca astronomi gibi pozitif bilimlerle de ilgilenmiştir. Bir süre bölgenin kültür merkezi olan Cizre’de yaşamış, sonra Eski Bayazıt’a (Ağrı/Doğubayazıt) gitmiş ve orada vefat etmiştir. Halk arasında velî olarak tanınan Hânî’nin İshak Paşa Sarayı’nın yakınında bulunan türbesi halen ziyaret edilmektedir. Hani, Ulûhiyet ve varlık konuları başta olmak üzere ahlâkî, sosyal ve kültürel meselelerdeki görüş ve düşüncelerini manzum eserlerinde dile getirmiştir. Tasavvufî düşüncesinin yanında dönemin sosyal sıkıntıları üzerinde duran ve halkın sahipsizliğinden yakınan Hânî, bu meselelerin sosyal dayanışma ve bilgilenme ile aşılabileceğini, kendisinin de eserleriyle bu hususta üzerine düşeni yapmaya çalıştığını ifade etmiş, kendi döneminde insanların ilim ve hikmet yerine maddî menfaatlere değer vermelerinden yakınmıştır. Yalnızca ilâhî aşkın ve günahlardan sakınmanın insanları tam anlamıyla değiştirip onlara güzel vasıflar kazandırabileceğini belirten Hânî, bu hususta Mevlânâ ve Câmî gibi mutasavvıf şairlerin etkisi altında kalmıştır. İsmâil Bâyezîdî, Şerîf Han Cûlâmergî ve Murad Han Bâyezîdî gibi takipçileri olmuştur. Leylâ ve Mecnûn, Ferhad ile Şîrin türünde bir mesneviyi andıran Mem û Zîn, Arapça-Kürtçe manzum bir sözlük olan Nûbahârâ Bıçûkân, İman esasları ve diğer akaid konularının açıklandığı seksen beyitten oluşan bir risâle olan Aḳîdâ Îmân, Her bir mısraı dört ayrı dilde (Arapça, Farsça, Türkçe, Kürtçe) yazılan rubâîlerden oluşan Çârkûşe bilinen eserleridir” diye konuştu.
Açılış konuşmaları sonrası Fakültemiz öğretim görevlilerinden Prof. Dr. Mustafa AĞIRMAN “Hz. Peygamber ve Ahlâk” ve Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden Prof. Dr. Celal TÜRER “Şahsiyetin İnşâsı” konulu birer sunum yaptı.
Açılış programının ardından gerçekleştirilen oturumlarda Din-Ahlâk İlişkisi, Ahlâki Kavramlar, Ahlâk, Etik ve Felsefe, Tasavvuf ve Ahlâk, Çocuk Eğitiminde Ahlâkın Rolü, Ahlâkın Şahsiyet İnşasındaki Rolü, Sünnet ve Ahlâk, Siyaset ve Ahlâk, Toplumsal İlişkilerde Ahlâk, Hukukî Normlara Göre Ahlâk, Edebî Literatürde Ahlâk, Kur’ân ve Ahlâk, Ahlâk ve İnşâ temalı Türkçe ve Arapça pek çok tebliğ bilim insanları tarafından sunuldu.
Sempozyumda sunulan bildirilerden bazı dikkat çekici tespit ve tavsiyeler şunlardır:
1. Hz. Peygamber’in (s.a.v.) örnek ahlâkı evrensel olup, günümüz insanına da rol model teşkil etmektedir.
2. Sosyal ahlâk problemlerinin çözümü için yeterli seviyede bilgi üretilmesi gereklidir.
3. İslam toplumunda farklı düşünce ve mezheplerin, kendilerine yer açmak için aynı zemini paylaştığı diğer parçasını ötekileştirerek dışlayıcı bir dil kullanılması doğru değildir.
4. Ahlâklı olmak kadar, ahlâklı kalmayı başarmak da önemlidir.
5. Toplumsal ahlâkı güçlendirmek için kadının ve annenin eğitimine öncelik verilmesi gerekir.
Modernite ve postmodernitenin toplumsal hayatımızda, düşünce ve davranışlarımızda meydana getirdiği değişim ve dönüşüm karşısında pek çok arayışın başladığı günümüzde, yerinde ve doğru tespitlerin saptanması, yeni düşünce ve uygulamaların tartışılması açısından bu sempozyum oldukça değerlidir. Hz. Peygamber’in canlı örneğini teşkil ettiği İslâm ahlâkının çağımız insanına nasıl sunulacağı ve bunun postmodern toplumda nasıl inşa edileceği hususunda araştırmacıların tespit ve teklifleri, bu alandaki arayışlara katkı sunacak ve yön verecektir.
Sempozyumun kapanışında konuşan Dekanımız Prof. Dr. Adem YERİNDE, iki günü kapsayan ve 14 oturumla tamamlanan sempozyumda, Kur’an’da ahlâk olgusu, insanın gelişiminde din ahlâk ilişkisi, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) zikrettiği ahlâkî değerler, ashabın ahlâkı, ahlâkın inşasında mezhebî zaaflar, müslim-gayr-ı müslim ilişkilerinde ahlâk, ahlâkı anlamanın önündeki engeller, ahlâkî muhakemede bilginin değeri, hukuk ahlâk ilişkisi, yargı ahlâkı, savaş ahlâkı, ahlâkın inşâsında esmâ-i hüsnâ, ahlakın inşasında kadının rolü, ideal bir kişiliği inşa etmek için gerekli ahlâkî esaslar, tasavvuf ilminin ahlâka yaklaşımı, Ahmed-i Hânî’nin ahlâk anlayışının öne çıkan konular arasında yer aldığını ifade etti.
Sempozyumun ikinci gününde Rektörümüz Prof. Dr. KARABULUT’un da iştirakiyle katılımcı akademisyenlerin, Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan tarihi İshak Paşa Sarayı, Ahmed-i Hani Kent Müzesi, Geleneksel Doğubayazıt Evi gezisi ve Doğubayazıt Ahmed-i Hani Meslek Yüksek Okulu, Ahmed-i Hânî Türbesini ziyaretiyle sempozyumumuz sona erdi.